اغلب افراد درک درستی از استعداد و توانایی‌های خود ندارند. برخی از افراد گمان می‌کنند که در زمینه‌ای استعداد دارند؛ اما اشتباه می‌کنند. به همین دلیل هر چه تلاش می‌کنند، به دربسته می‌خورند و مدام مجبورند که از شاخه‌ای به شاخه دیگر بپرند. در مقابل، افرادی هستند که تصور می‌کنند هیچ استعدادی ندارند و به همین دلیل اعتمادبه‌نفس لازم برای انجام هیچ کاری را در خود نمی‌بینند. شاید تصورات این دو گروه در مقابل هم قرار داشته باشد، اما نتیجه برای هر دو گروه یکسان است و آن نتیجه چیزی جز هدررفتن استعداد حقیقی افراد و دورشدن از مسیر موفقیت نیست. نخستین گام برای انجام موفقیت‌آمیز هر کاری آن است که بدانیم آیا در انجام آن استعداد داریم یا اینکه چگونه استعداد خود را کشف کنیم؟
تعریف استعداد
تعاریف متعددی از واژه استعداد وجود دارد. برخی استعداد را توانایی انجام کارهای خارق‌العاده می‌دانند و برخی دیگر آن را توانایی ذاتی می‌دانند که قابل‌یادگیری نیست. افراد زیادی نیز داشتن استعداد را معادل هوش در نظر می‌گیرند؛ بنابراین، برای‌آنکه به پاسخ سؤال چگونه استعداد خود را کشف کنیم، برسید ابتدا باید تعریف درستی از استعداد داشته باشید. استعداد، یعنی یادگیری یک مهارت یا توانایی که در مدت‌زمان کمتر انجام می‌شود و نیاز به‌صرف انرژی زیادی ندارد. باید گفت که استعداد نه به توانایی‌های خارق‌العاده و نه به توانایی‌های ذاتی اطلاق می‌شود. همچنین نمی‌توان بهره‌مندی از هوش بالا را به معنای داشتن استعداد در نظر گرفت. تفاوت هوش و استعداد در آن است که هوش به‌سرعت در یادگیری بر می‌گردد، اما استعداد مهارتی است که یاد گرفته می‌شود. البته هوش و استعداد به‌نوعی مکمل یکدیگر هستند و هوش می‌تواند به شکوفایی بیشتر استعدادها کمک کند.
چرا دانستن اینکه چگونه استعداد خود را کشف کنیم مهم است؟
تلاش برای اطلاع از اینکه چگونه استعداد خود را کشف کنیم بسیار مهم است. در واقع زمانی که برای پاسخ به این سؤال می‌گذارید، می‌تواند از تلف‌شدن زمان شما در آینده جلوگیری کند. وقتی فردی بدون شناختن استعدادهایش به انجام کاری می‌پردازد، احتمال موفقیت در آن بسیار کم است. چراکه اگر فرد مهارت و توانایی انجام آن کار را نداشته باشد، پیوسته شکست می‌خورد. شکست‌خوردن مداوم، اعتمادبه‌نفس فرد را کاهش می‌دهد و به دلیل آنکه فرد فکر می‌کند توانایی برای انجام هیچ کاری ندارد، منزوی می‌شود.
برای جلوگیری از قدم‌گذاشتن در مسیر اشتباه و تلف کردن عمر و سرمایه خود باید باتوجه‌به استعدادهای خود درباره هر کاری تصمیم بگیرید و سعی کنید به دنبال پاسخی برای اینکه چگونه استعداد خود را کشف کنیم باشید. البته دقت کنید که می‌توان با تمرین و تکرار فراوان در هر امری موفق شد؛ اما استعداد آن عاملی است که به شما کمک می‌کند تا با انجام چند تمرین کوتاه، به نتیجه دلخواه خود برسید.
7 راهکار مهم برای پی‌بردن به اینکه چگونه استعداد خود را کشف کنیم
تکنیک‌های مختلفی برای کشف استعدادها وجود دارد که باتوجه‌به نقش مهم شناخت استعدادها در میزان موفقیت فرد در آینده، یادگیری و به‌کارگیری آن‌ها بسیار مهم است:
1. شناخت خود و خودباوری؛ نخستین راه برای اینکه بدانیم چگونه استعداد خود را کشف کنیم
هیچ‌کس به‌اندازه خود فرد از توانایی‌هایش اطلاع ندارد. پس نخستین گام برای کشف استعدادها بررسی شخصیت، ویژگی‌ها و مهارت‌های فرد توسط خود اوست. هرگز توانایی‌هایتان را سرکوب نکنید و با گفتن جملاتی مثل مهارت من به درد هیچ کاری نمی‌خورد، هیچ توانایی ندارم، از سن من گذشته و… اعتمادبه‌نفس خود را سرکوب نکنید. به دنبال توانایی‌های خود باشید و توجه کنید که چه کاری را معمولاً بهتر از سایر افراد انجام می‌دهید. اگر می‌خواهید به پاسخ این سؤال برسید که چگونه استعداد خود را کشف کنیم، ابتدا به خودتان دقیق‌تر نگاه کنید، مهارت‌هایتان را کشف کنید و به خودتان باور داشته باشید.
2. علایق خود را دنبال کنید
استعدادها معمولاً با علایق افراد در یک جهت قرار می‌گیرند. بنابراین با شناسایی کارهایی که به آن علاقه دارید می‌توانید به شناسایی استعدادها نیز کمک کنید. برای شناخت علایق خود به این دو نکته مهم توجه کنید:
- انجام چه فعالیتی به شما حس خوبی می‌دهد و حاضر هستید بدون درنظرگرفتن زمان، خستگی و منافع مالی آن را انجام دهید؟
- برای انجام چه فعالیتی تمام تلاش خود را می‌کنید و آن را به بهترین شکل پیش می‌برید تا به یک نتیجه خوب برسید؟
در واقع لذت‌بردن و سرعت و زمان یادگیری در انجام یک کار، متغیرهای مهمی برای شناخت آن به‌عنوان یک استعداد هستند.
یکی دیگر از کارهایی که می‌توانیم برای پی‌بردن به علایق و اینکه چگونه استعداد خود را کشف کنیم، انجام دهیم آن است که به دوران کودکی خود برگردیم. در خاطرات دوران کودکی جستجو کنیم و حتی از والدین خود بپرسیم که بیشتر زمان خود را در دوران کودکی به انجام چه کاری مشغول بودیم و بهترین سرگرمی‌مان چه بوده است؟ والدین نیز با در اختیار داشتن همین اطلاعات و استعدادیابی تحصیلی می‌توانند فرزندانشان را به مسیر موفقیت راهنمایی کنند و مانع از تلف‌شدن استعدادهای آن‌ها شوند.
3. استفاده از آزمون‌های استعدادیابی برای پاسخ به اینکه چگونه استعداد خود را کشف کنیم
آزمون‌های مختلفی برای کشف استعدادها طراحی شده است که شرکت در آن‌ها یکی از مهم‌ترین و دقیق‌ترین راه‌های کشف استعداد است. برخی از آزمون‌ها برای پی‌بردن به اینکه چگونه استعداد خود را کشف کنیم، شامل موارد زیر است:
- آزمون استعدادیابی هالند که بیشتر در زمینه استعدادیابی شغلی کاربرد دارد و استعدادها را در 6 دسته واقع‌گرا، هنری، جستجوگر، اجتماعی، قاعده‌مند و جسور و سازنده معرفی می‌کند.
- آزمون کشف استعداد کلیفتون استعدادهای انسان را در 34 نوع دسته‌بندی می‌کند و بر این باور است که هر فرد در یکی از آن‌ها توانایی بیشتری دارد. انجام این آزمون پاسخ مناسبی به اینکه چگونه استعداد خود را کشف کنیم می‌دهد و فرد می‌تواند برای تقویت استعدادهایش برنامه‌ریزی کند.
- آزمون شخصیت نئو که در زمینه‌های مختلف شغلی، روان‌شناسی و حتی ازدواج کاربرد دارد، ویژگی‌های خلاقیت، کار تیمی، هوش هیجانی مهارت‌های ارتباطی را در افراد بررسی می‌کند.
- آزمون رغبت‌سنج استرانگ، یکی از بهترین آزمون‌های استعداد برای کشف توانایی‌های دانش‌آموزان و دانشجویان است که افراد را به 6 تیپ شخصیتی واقع‌گرا، قراردادی، جستجوگر، اجتماعی، هنری و جسور تقسیم می‌کند.
- آزمون هوش گاردنر، استعدادهای انسان را بر اساس ضریب هوشی در 8 بخش دیداری – فضایی، موسیقی، طبیعت‌گرا، درون فردی، منطقی – ریاضی، جنبشی – حرکتی، کلامی – زبانی و بین فردی اندازه می‌گیرد.
- آزمون هوش هیجانی (EQ) با بررسی ویژگی‌های مثل کنترل خشم و هیجان، حل مسئله، برقراری ارتباط با افراد دیگر و … نقاط ضعف و قوت فرد را شناسایی کرده و او را در اطلاع از اینکه چگونه استعداد خود را کشف کنیم، یاری می‌کند.
- در نهایت نیز آزمون شخصیت‌شناسی MBTI بیان می‌کند که هر فرد حداقل 4 نوع از 8 نوع شخصیت (برون‌گرا یا درون‌گرا، شهودی یا حسی، ادراکی یا قضاوتی، احساسی یا منطقی) را دارد.
4. از صحبت‌کردن با دوستان خود غافل نشوید
افراد زمان بسیاری را با دوستان خود سپری می‌کنند و شاید بتوان گفت دوستان به‌اندازه افراد خانواده نسبت به شما و شخصیتتان شناخت دارند. بنابراین برای کشف استعدادهای خود می‌توانید از دوستانتان بپرسید که بهترین و بدترین ویژگی شما چیست و از آن‌ها بخواهید تا صادقانه به آن پاسخ بدهند. پاسخ دوستان شما به این سؤال، به درک نقاط ضعف و قوت شما و شناخت مهارت‌هایتان کمک کند. در واقع شما با صحبت با دوستانتان به‌راحتی و بدون آنکه زمان زیادی برای شناخت توانایی‌هایتان صرف کنید، به پاسخ سؤال چگونه استعداد خود را کشف کنیم می‌رسید.
5. نوشتن افکار و خیال‌ها برای دانستن اینکه چگونه استعداد خود را کشف کنیم
برای بسیاری از افراد، صحبت‌کردن از رؤیاها و خیال‌پردازی‌هایشان با دیگران دشوار است. در این موارد استفاده از قلم و کاغذ و نوشتن آنچه به ذهنتان می‌آید، بهترین کار است. جالب است بدانید که افکار و رؤیاهای هر فرد به سمت علایق او حرکت می‌کنند و می‌تواند به او در انجام کارهایی که می‌خواهد انجام دهد و در آن‌ها توانمند است، کمک کند. این کار استعدادها و مهارت‌هایی که در وجود شما نهفته است را کشف می‌کند و به شما می‌گوید که در آینده چه کاری باید انجام دهید تا بتوانید برای تقویت آن‌ها برنامه‌ریزی کنید.
6. مطالعه کتاب‌های استعدادیابی برای پاسخ به سؤال چگونه استعداد خود را کشف کنیم
مطالعه کتاب در زمینه استعدادیابی می‌تواند به شناخت شما از توانایی‌هایتان کمک کند. باوجودآنکه کتاب‌های کمی در زمینه کشف استعدادها نوشته شده‌اند، اما مطالعه آن‌ها می‌تواند قدم‌به‌قدم شما را در شناخت مهارت‌هایتان همراهی کند. با مطالعه کتاب‌هایی نظیر بی‌مصرف نیستی، استعدادیابی و استعدادپروری، کشف و پرورش استعداد و … می‌توانید به شناخت مناسبی از خود برسید، اصول اولیه کشف استعداد را بیاموزید و حتی برای تقویت استعداد فرزندانتان برنامه‌ریزی کنید. اگر برای این سؤال که چگونه استعداد خود را کشف کنیم به دنبال پاسخ می‌گردید، می‌توانید در میان صفحات این کتاب‌ها به پاسخ مناسبی دست پیدا کنید.
7. از افراد متخصص کمک بگیرید
گاهی افراد نمی‌توانند با انجام راهکارهای مختلف استعدادیابی به یک نتیجه واحد برسند که در انجام چه کاری استعداد دارند. اینجاست که کمک‌گرفتن از افراد متخصص می‌تواند به کشف صحیح و دقیق استعدادها کمک کند. با شرکت در دوره استعدادیابی می‌توانید به‌راحتی با افراد متخصص ارتباط برقرار کنید و از تجربیات آن‌ها استفاده کنید. همچنین، این دوره‌ها آسان‌ترین راهکار برای پی‌بردن به اینکه چگونه استعداد خود را کشف کنیم هستند و می‌توانند استعداد افراد در سنین مختلف و حتی در دوران کودکی کشف کنند تا پیداکردن مسیر موفقیت و پیشرفت برای آن‌ها تسهیل شود.