قطعاً تاکنون در فضاهای مختلف کسانی را دیده‌اید که در مورد مهارت‌های خودشان و اهمیت آن سخن می‌گویند. شاید برایتان این سؤال به وجود آید که مهارت‌های زندگی چیست؟ تعریف چیستی مهارت‌های زندگی کار سختی نیست؛ درواقع مهارت‌های زندگی، مهارت‌هایی هستند که به ما در داشتن زندگی بهتر یاری می‌رسانند. فهرست دقیق و قطعی برای بیان مهارت‌های زندگی وجود ندارد و از نظر افراد مختلف، این مهارت‌ها متفاوت است. اما می‌توان به‌طورکلی برخی از این مهارت‌ها را مهم‌تر و ضروری‌تر دانست. ما نمی‌توانیم بدون این مهارت‌ها به‌خوبی زندگی کنیم یا از زندگی لذت ببریم و مشکلات خود را حل نماییم. ازاین‌رو توصیه می‌شود که برای بهتر زندگی‌کردن، مهارت‌های زندگی را کسب نمایید.
برای این‌که بتوانید فضایی را مدیریت و کنترل کنید، با افراد همدلی کرده و ارتباط برقرار کنید، مسائل و مشکلات را به بهترین شکل ممکن حل نمایید، شرایط اقتصادی را مدبرانه اداره کنید و امثال این موارد، به مهارت‌های زندگی نیاز دارید.
مهارت‌های زندگی چیست؟
مهارت‌های زندگی شامل مهارت‌های روانی و اجتماعی می‌شوند که به ما در کنارآمدن با مسائل، مشکلات، نیازها و چالش‌های زندگی کمک می‌کنند. این مهارت‌ها نوعی توانمندی محسوب می‌شوند و با آموزش و تمرین مداوم تقویت شده و پرورش پیدا می‌کنند. به‌طورکلی مهارت‌های زندگی موجب ارتقای بهداشت روانی افراد شده و از بروز رفتارهای خطرناک و خشونت‌آمیز جلوگیری می‌کنند. همچنین شما را به فردی اجتماعی و موفق تبدیل می‌کند. درواقع مهارت‌های زندگی به شما کمک می‌کند تا از راه‌های خلاقانه‌ای در مواجه با مسائل استفاده نمایید و مسئولیت کارهای خود را برعهده بگیرید. کسب این مهارت‌ها به تجزیه‌وتحلیل مسائل پیش از تصمیم‌گیری کمک کرده و موجب اعتمادسازی در ارتباطات شما می‌شوند. در پاسخ به پرسش مهارت‌های زندگی چیست؟ می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
1. خودآگاهی؛ مهارتی مهم در زندگی
یکی از مهارت‌های لازم و ضروری در زندگی برای هر فردی، شناخت و خودآگاهی است. شناخت و خودآگاهی یعنی شما متوجه نقاط قوت و ضعف خود شده و تفاوت میان آنها را درک نمایید. خودآگاهی به شما در گرفتن تصمیمات بهتر و اقدامات مؤثرتر کمک می‌کند. با خودآگاهی می‌توانید نقاط قوت خود را قوی‌تر و نقاط ضعفتان را رفع نمایید. ازجمله مواردی که به خودآگاهی تعبیر می‌شود شامل توانایی درک توانمندی‌ها در انجام امور، کشف استعدادها و مهارت‌های خود و درک جنبه‌های مختلف رفتاری که دارید، اشاره نمود. این موارد فقط چند مثال ساده بود. خودآگاهی هنگامی برای شما رخ می‌دهد که بر تمام افکار و حالات خود اشراف داشته و توان کنترل رفتاری‌تان را داشته باشید.
2. برخورداری از عزت‌نفس و اعتمادبه‌نفس
در پاسخ به سؤال مهارت‌های زندگی چیست؟ می‌توان گفت داشتن عزت‌نفس یکی از مهارت‌های مهم در زندگی محسوب می‌شود. عزت‌نفس، احساسی است که نسبت به خود و نظرات دیگران درمورد خودتان دارید. کسانی که از عزت‌نفس برخوردار هستند، اعتمادبه‌نفس بالایی داشته و به خود و توانایی‌هایی که دارند اعتماد کامل دارند. این افراد هیچ‌گونه ترس و واهمه‌ای در برابر شنیدن نظرات منفی دیگران درباره خود ندارند و این نظرات موجب کاهش انگیزه آنان نمی‌شود. همچنین در برابر نظرات مثبت متواضع هستند و به خود مغرور نمی‌شود. درواقع عزت‌نفس شامل مواردی همچون ایجاد تصویری خوب و مثبت از خود، احترام به خود و انتخاب‌هایتان و عدم تأثیر نگرفتن در برابر نظرات منفی می‌شود. اعتمادبه‌نفس و عزت‌نفس، جسارت کافی برای رؤیاپردازی، حرکت و شروع را در شما ایجاد می‌کنند و موجب می‌شوند تا بر ترس‌های خود غلبه کنید.
3. مهارت مذاکره
به طور معمول اکثر افراد گمان می‌کنند که مذاکره رابطه‌ای دوسویه دارد که یک سر آن برد و دیگری باخت است؛ اما حقیقت مذاکره این‌گونه نیست. مذاکره موقعیتی است که در آن باخت وجود ندارد و انجام صحیح آن منجربه وضعیت برد، برد می‌شود. درواقع مذاکره توانایی صلح و توافقی است که به سود همه باشد. مهارت مذاکره از مؤثرترین و مهم‌ترین مهارت‌هایی است که موجب حل مشکلات، اختلاف‌نظرها و تعارضات می‌شود.
4. مهارت قاطعیت
قاطعیت یکی دیگر از مهارت‌های زندگی است که برخورداری از این مهارت بسیار مهم و ضروری است. در برابر مسائل گوناگون نمی‌توان بدون آسیب به احساسات از موضع خود کوتاه آمد. درواقع شما برای سخن‌گفتن و انجام امور مختلف به قاطعیت نیاز دارید. قاطعیت به شما کمک می‌کند تا با بیان نظرات خود به‌صورت آزادانه، بدون آسیب رساندن به احساسات خود و دیگران، به‌گونه‌ای ظریف تعادل را حفظ نمایید. در زندگی برای برخی از افراد، تعیین حدومرز در برابر نزدیکان خود و محیط‌های کاری و از همه مهم‌تر نه گفتن، کار بسیار سختی محسوب می‌شود. هنگامی‌که به مهارت قاطعیت دست پیدا کنید، می‌توانید نیازها و انتظاراتی که دارید را به نحوی محترمانه بیان کرده و یا به‌راحتی نه بگویید.
5. مهارت تصمیم‌گیری در شرایط مختلف
مهارت‌های زندگی چیست؟ یکی از مهارت‌های بسیار لازم و ضروری در زندگی که ابعاد مختلف آن را در بر می‌گیرد، مهارت تصمیم‌گیری است. در تعریفی کلی می‌توان گفت که تصمیم‌گیری، توانایی استفاده از اطلاعات جهت ارزیابی شرایط و موقعیت همچنین انتخاب‌های آگاهانه است. برخورداری از مهارت تصمیم‌گیری موجب رشد مهارت‌های حل مسئله می‌شود. همچنین باعث می‌شود تا در محیط کار بهتر عمل کنید. تسلط بر مهارت تصمیم‌گیری موجب می‌شود تا در هنگام اتخاذ تصمیمات مهم یا جزئی، تحت‌تأثیر عوامل بیرونی قرار نگیرید و در برابر تمام شرایط قاطع باشید. همچنین می‌توان به تفکیک احساسات خود پرداخته و تفکراتی منطقی ارائه داد.
6. مهارت همدلی
یکی از توانایی‌هایی که در پاسخ به پرسش مهارت‌های زندگی چیست؟ می‌توان به آن اشاره نمود، مهارت همدلی است. در واقع هرچه هوش عاطفی و میزان همدلی شما بیشتر باشد، توانایی پذیرش و سازگاری با افکار، نظرات و دیدگاه‌های دیگران که متفاوت با شما هستند، افزایش پیدا می‌کند. درحقیقت این مهارت موجب می‌شود تا بتوانید از خود شفقت نشان داده و به دیگران یاری‌رسانید. همچنین پاسخ مناسب‌تری به موقعیت‌های مختلف دهید. این‌که شما بتوانید با دیگران همدلی کنید، باعث می‌شود که کیفیت روابط اجتماعی شما افزایش پیدا کرده و نزد دیگران از اعتماد و احترام بیشتری برخوردار شوید.
7. مهارت مدیریت زمان
مدیریت زمان یکی از مهارت‌های بسیار کاربردی در زندگی به شمار می‌آید. درواقع این مهارت موجب می‌شود تا فعالیت‌هایی که دارید را سازماندهی کرده و وظایفی را که برعهده دارید، به‌خوبی انجام دهید. این مهارت باعث می‌شود تا بتوانید در شرایط فشار کاری و روانی خودتان را کنترل کرده و اقدامات لازم را انجام دهید. توانایی مدیریت زمان اضطراب شما را کاهش داده و به تعیین موقعیت اهدافتان کمک می‌کند. برای این‌که بتوانید به همه کارهای خود رسیدگی کرده و اولویت‌هایتان را انجام دهید، باید بتوانید زمانی که در اختیار دارید را به‌صورت هوشمندانه مدیریت نمایید. شما هنگامی به این مهارت دست پیدا می‌کنید که بدانید چگونه باید از وقت و زمان خود به‌صورت موثر و پربار استفاده کنید. همچنین به اولویت‌ها رسیدگی کرده و موارد غیرضروری را مدیریت کنید. در نهایت نیز باید بدانید که چگونه انرژی بیشتری برای انجام امور داشته باشید و اضطرابی را احساس نکنید.
8. مهارت ارتباطات بین‌فردی
انسان‌ها برای زندگی اجتماعی ساخته شده‌اند. به‌طوری‌که حضور در اجتماع و برقراری روابط دوستانه، موجب بهبود و افزایش سطح سلامت روانی و اجتماعی افراد می‌شود. توانایی برقراری تعامل و هم‌زیستی به‌صورت مسالمت‌آمیز، مهارت ارتباط بین‌فردی است که شامل مجموعه‌ای از مهارت‌های گوناگون می‌شود؛ ازجمله مهارت‌هایی همچون توانایی برقراری ارتباط و سخن‌گفتن در موقعیت‌های جدید و با افراد ناشناس، توانایی القای حس امنیت به دیگران هنگامی‌که در حضور شما قرار دارند و توانمندی اداره اموری همچون تعارض و مشکلات.
9. مهارت تفکر انتقادی و نقدپذیری
در پاسخ به سؤال مهارت‌های زندگی چیست؟ باید به مهارت تفکر انتقادی نیز پرداخت. این مهارت، توانایی فکرکردن به‌صورت نقادانه است. این دست تفکرات به‌گونه‌ای است که واقعیت‌ها را از نظرات تفکیک می‌کند. تفکر انتقادی موجب بهبود روش‌های بیان تفکرات و ایده‌هایی که در سر دارید می‌شود. همچنین صراحت در سخن و انعطاف‌پذیری باعث تفکر خلاقانه می‌شود. مهارت تفکر انتقادی شامل مواردی همچون شناسایی خطرات احتمالی و برنامه‌ریزی برای آنها، تمیزدادن واقعیت‌ها و نظرات، بررسی بی‌طرفانه موقعیت‌ها و به چالش کشیدن افکار شخصی می‌شود.
10. مهارت برقراری ارتباط‌های مؤثر
ارتباط مؤثر کلامی و غیرکلامی از ضروری‌ترین مهارت‌های زندگی است. مهارت ارتباط مؤثر فقط تبادل کلمات، جملات و حرکات نیست؛ بلکه فراتر از این امور بوده و به‌نوعی توانایی ابراز شفاف خودتان است. به طور مثال ارائه ایده‌ها به‌گونه‌ای ماهرانه و متقاعدسازی دیگران، استفاده از زبان بدن و نحوه سخن با تن صدایی مناسب، توجه و احترام به احساسات خود و دیگر افراد همچنین ایجاد حس امنیت برای افرادی که در حضور شما قرار دارند.
هدف از آموزش مهارت‌های زندگی چیست؟
پس از دریافت پاسخ سؤال مهارت‌های زندگی چیست؟ به سؤال هدف از آموزش مهارت‌های زندگی چیست؟ می‌رسیم. در واقع برخی از افراد هستند که ضرورت آموزش مهارت‌های زندگی را هنوز درک نکرده‌اند و برای فهم و درک این موضوع به توضیحات بیشتری نیاز دارند. ازجمله اهدافی که برای آموزش مهارت‌های زندگی وجود دارد می‌توان به تقویت اعتمادبه‌نفس، افزایش سازگاری فرد، توانایی ایجاد تغییر، بهبود آرامش درونی، زندگی بهتر و رسیدن به موفقیت اشاره نمود. درحقیقت همه افراد به دنبال زندگی راحت و موفق هستند؛ برای داشتن زندگی موفق، باید به مهارت‌های زندگی تسلط یافت و برای بهبود شرایط تمرین و تلاش کرد.
رسیدن به موفقیت فرمول خاصی ندارد که بتوان آن را بیان نمود تا همه افراد از این فرمول استفاده کنند. فرمول موفقیت هر شخصی، مختص به خود آن شخص است که باتوجه‌به مهارت‌هایی زندگی که فراگرفته، پدید می‌آید. مهارت‌های زندگی می‌توانند به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم بر زندگی شما اثر گذارند و مسیر موفقیت را برایتان هموار کنند.
مهارت‌های زندگی برای بزرگسالان
پس از دریافت پاسخ مهارت‌های زندگی چیست و چه هدف‌هایی را در بر می‌گیرد، باید به مهارت‌های زندگی برای بزرگسالان پرداخت. مهارت‌های زندگی بزرگسالان دسته‌بندی‌های گوناگونی دارند. طبق نظر سازمان جهانی بهداشت، مهارت خودآگاهی، همدلی، ارتباط مؤثر با سایر افراد، روابط بین‌فردی، مقابله با استرس و اضطراب، مدیریت هیجان‌ها، مهارت تصمیم‌گیری، حل مسئله، تفکر خلاق و تفکر نقادانه، 10 مورد از مهارت‌های مهم و ضروری برای زندگی بزرگسالان است. تسلط افراد بزرگسال بر مهارت‌های زندگی بسیار مهم است؛ زیرا کودکان از بزرگ‌ترها می‌آموزند و همچنین افراد بزرگسال شرایط جدی‌تری در زندگی تجربه می‌کنند.
تصمیمات، حرکات و رفتارهای بزرگسالان گاهی بر شرایط زندگی کودکان و خانواده‌شان تأثیر می‌گذارد. چنانچه بزرگسالان مهارت‌های زندگی را ندانند هرگز نمی‌توانند به‌عنوان والدین، خواهر یا برادر بزرگ‌تر، دوست و رفیق خوب عمل کنند. بزرگسالان باید بتوانند هیجانات خود را حفظ کرده، به‌دور از هرگونه تأثیرپذیری از اطرافیان و با قاطعیت تصمیم بگیرند. آنها باید به خودآگاهی برسند تا بتوانند روابط بین‌فردی برقرار کرده و ارتباطات خود را مؤثر کنند. همچنین با دیگران همراه و همدل شوند. تمام این موارد هنگامی بروز پیدا می‌کند که به مهارت‌های زندگی تسلط پیدا کنید.
مهارت‌های زندگی برای کودکان
شاید این سوال برایتان به وجود بیاید که ضرورت آموزش مهارت‌های زندگی چیست و این مهارت‌ها بر زندگی کودکان چه تاثیری دارند. برخی از والدین تصور می‌کنند که وظیفه آنها در قبال فرزندانشان با تأمین خوراک، پوشاک، تفریح نیازهای مادی، امکان درس‌خواندن، آسایش و آرامش تمام می‌شود. آنها گمان می‌کنند که وقتی فرزندشان وارد جامعه شود، تربیت شده و مهارت‌های لازم را کسب می‌کنند. درحالی‌که این افکار و تصورات صحیح نیست و آموزش مهارت‌های زندگی برای کودکان برعهده والدین است. درواقع تربیت و آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان از مهم‌ترین وظایفی است که هر پدر مادری برعهده دارد. کودکان در محیط امن خانواده دوران کودکی، نوجوانی و جوانی خود را می‌گذرانند، پرورش‌یافته و به جامعه ورود پیدا می‌کنند.
هرچه میزان تسلط کودکان به مهارت‌های زندگی بیشتر باشد، در سنین بزرگسالی با چالش‌های کمتری مواجه می‌شوند. همچنین می‌توانند تصمیمات بهتری در زندگی گرفته و قدم‌های بزرگ‌تری برای موفقیت بردارند. ازجمله مهارت‌های زندگی لازم و ضروری برای آموزش به کودکان می‌توان به برقراری ارتباط اجتماعی، توانایی تصمیم‌گیری، مدیریت مالی، مهارت نه گفتن، مدیریت زمان، مدیریت نظم، اخلاق، رعایت بهداشت و مهارت تفکر نقادانه اشاره نمود.
کتاب مهارت‌های زندگی برای کودکان
متأسفانه امروزه کودکان نمی‌توانند در مدارس مهارت‌های کافی برای زندگی‌کردن را به‌خوبی یاد بگیرند. از طرفی نیز شرایط اقتصادی مانع از فراهم نمودن شرایط مناسب و مساوی برای کسب مهارت‌های زندگی توسط والدین برای کودکان می‌شود. کودکی، دوران طلایی آموزش، رشد و پرورش هر شخص است. در این دوران برای ارتقای شخصیت کودکان، به کمک والدین و معلمان نیاز است. در این میان، بهترین روش آموزش مهارت‌های زندگی چیست؟ باید گفت که کتاب‌ها بهترین راهنما و دوست برای افراد هستند. خوشبختانه انواع کتاب مهارت‌های زندگی برای کودکان توسط نویسندگان داخلی و خارجی نگارش شده‌اند که با خواندن آنها مطالب بسیاری را فرا خواهید گرفت.
درواقع کتاب‌خواندن، ارزان‌ترین، ساده‌ترین و بهترین راه برای آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان است. کتاب مهارت‌های زندگی اثر سید اصغر ساداتیان، کتاب ۵۰۱ نکته برای تقویت اعتمادبه‌نفس کودک اثر رابرت دی، کتاب مهارت‌های زندگی برای کودکان اثر مژگان کلهر، کتاب بهتر از همه اثر مکس لوکیدو، کتاب به دیوارها بخند اثر سید علی شجاعی و بگو نه اثر جان برشتاین از بهترین کتاب‌های آموزش مهارت زندگی برای کودکان هستند.
بهترین روش برای کسب مهارت‌های زندگی چیست؟
مهارت‌های زندگی بسیار گسترده هستند و در مواردی ممکن است کسب آنها بسیار سخت به نظر برسد. آموزش صحیح و اصولی این مهارت‌ها باعث می‌شود تا موفقیت‌های بیشتری را در زندگی تجربه کرده و با سرعت بیشتری به اهداف خود برسید. شما می‌توانید با شرکت در دوره آموزشی مهارت‌های زندگی، این مهارت‌ها را به بهترین شکل آموخته و در زندگی خود به کار بگیرید.