برخی از والدین تصور می‌کنند این که تنها خوراک و پوشاک فرزندان خود را تأمین کنند و محلی امن برای زندگی آنها به وجود آورند برای پرورش آنها کافی است؛ درصورتی‌که این تصور کاملاً نادرست است. یکی از مهم‌ترین وظایف والدین، تربیت درست و صحیح فرزندان و آموزش مهارت‌های زندگی برای کودکان می‌باشد. از مهم‌ترین مواردی که والدین باید تلاش کنند تا فرزندان خود را به‌خوبی با آن آشنا کنند، مهارت های زندگی است؛ مهارتی که بیشتر افراد در دوران کودکی آن را نمی‌آموزند و در دوران نوجوانی و یا حتی جوانی با آن آشنا می‌شوند. اینجاست که اهمیت آموزش این مهارت‌ها به کودکان مشخص می‌شود. این مهارت‌ها درس‌های با ارزشی هستند که به مدیریت چالش‌ها و کنترل زندگی کمک می‌کنند.
اهمیت آموزش مهارت‌های زندگی برای کودکان
یادگیری مهارت‌های زندگی برای کودکان اهمیت برجسته‌ای دارد. کودکانی که در محیط خانواده پرورش یافته‌اند، روزی به نوجوانان و جوانانی تبدیل می‌شوند که وارد جامعه شده و باید بتوانند به‌صورت مستقل با مشکلات روبه‌رو شوند و آنها را برطرف کنند. اگر این نوجوانان از دوران کودکی با این مهارت‌ها آشنا باشند، بهتر می‌توانند شرایط و مشکلات را کنترل کنند. لازم به ذکر است که کودکان، والدین را الگوی خود قرار می‌دهند و هنگامی که در خانواده‌ای بزرگ شوند که والدین به‌خوبی با این مهارت‌ها آشنا باشند و آن را در زندگی استفاده کنند و به فرزندان خود آموزش دهند، در بزرگسالی با چالش‌های کمتری روبه‌رو خواهند شد. این مورد ضرورت آموزش مهارت‌های زندگی را به‌خوبی نشان می‌دهد.
مهارت های زندگی برخلاف مهارت‌های فنی نظیر کامپیوتر، ریاضی و … هستند و به این صورت آموزش داده نمی‌شوند؛ولی اهمیت این مهارت‌های زندگی برای کودکان به‌قدری زیاد است که بر روی زندگی فرد، شغل، تحصیل و حتی روابط اجتماعی او تأثیر می‌گذارد.
مهارت‌های ضروری برای کودکان
همه مهارت‌هایی که یک کودک به آن نیاز دارد در مدرسه به او آموزش داده نمی‌شود و تعدادی مهارت وجود دارند که کودکان باید با تمرین و به‌تدریج با آنها آشنا شوند و آن را بیاموزند. والدین باید دریابند که این مهارت‌ها در راستای پیشرفت شخصیت روانی و جسمی کودک و ارتقای آن است و باعث می‌شود کودک در آینده با موفقیت بیشتری روبه‌رو شود. تعدادی از مهارت‌های لازم برای کودکان به شرح زیر می‌باشد:
1. برقراری ارتباط اجتماعی؛ از مهارت‌های زندگی مهم برای کودکان
انسان ذاتاً موجودی اجتماعی بوده و از ابتدای خلقت تاکنون به‌صورت گروهی زندگی کرده است. به همین علت یکی از مهم‌ترین مهارت‌های زندگی برای کودکان یادگیری نحوه برقراری ارتباط مؤثر با دیگران می‌باشد. برای آموزش این مهارت می‌توان از کتاب مهارت‌های زندگی برای کودکان استفاده کرد و توسط آن به فرزندان خود آموخت که شنونده باشند و با دیگران محترمانه برخورد کنند. یادگیری این مهارت به کودکان کمک می‌کند تا از این طریق بتوانند برای خود دوست پیدا کنند و در شغل و تحصیل موفق باشند.
2. توانایی تصمیم‌گیری
از دیگر مهارت‌های مهمی که هر فرد در طول زندگی خود به آن نیاز پیدا می‌کند، توانایی تصمیم‌گیری صحیح و حل مسئله است. والدین باید حس استقلال و توانایی تصمیم‌گیری را با تکرار و تمرین در فرزندان خود پرورش دهند و همچنین فرزندان خود را در تصمیم‌گیری‌ها راهنمایی کنند. یادگیری مهارت‌های زندگی برای کودکان، به‌خصوص یادگیری توانایی تصمیم‌گیری کمک می‌کند تا افراد مستقل شوند و در بزرگسالی دچار هراس نشوند.
3. مدیریت مالی؛ موردی دیگر از مهارت‌های زندگی برای کودکان
مدیریت مالی یکی از مهم‌ترین مهارت‌های زندگی برای کودکان است که بسیاری از افراد حتی در دوران بزرگسالی هم با آن آشنا نیستند و اغلب دچار مشکل می‌شوند. کودکان در مدرسه با مهارت‌های شمارش و حساب آشنا می‌شوند. والدین باید تلاش کنند که در کنار این مهارت‌ها، آموزش‌هایی نظیر پس‌اندازکردن، عاقلانه خرج‌کردن، حساب و کتاب کردن و برنامه‌ریزی‌کردن را به فرزندان خود یاد دهند. برای این کار می‌توانید از قلک استفاده کنید تا با فرزندتان مفهوم پس‌اندازکردن آشنا شود و یا ماهیانه برای آنها مبلغ مشخصی مقرر کنید تا عاقلانه خرج‌کردن و برنامه‌ریزی‌کردن را بیاموزند.
4. مهارت نه گفتن
یکی دیگر از مهم‌ترین مهارت‌های زندگی برای کودکان و حتی بزرگسالان، مهارت نه گفتن است. کودکان ممکن است به دلایل مختلف مانند خجالت، حساس و زودرنج بودن و حتی ترس نتوانند مخالفت خود را به‌خوبی نشان دهند و این باعث شود مورد آزار، اذیت و حتی تجاوز قرار بگیرند. اینجاست که مشخص می‌شود هدف از آموزش مهارت‌های زندگی چیست و تا چه میزان این مهارت‌ها اهمیت دارند. هنگامی که کودکان با این مهارت آشنا باشند یاد می‌گیرند از حق‌وحقوق خود دفاع کنند و مانع از اذیت دیگران شوند.
5. کلیدی‌ترین مهارت‌های زندگی برای کودکان؛ مدیریت زمان
والدین باید تلاش کنند تا به کودکان خود مهارت مدیریت زمان بیاموزند. یادگیری مهارت‌های زندگی برای کودکان، به‌خصوص مدیریت زمان باعث می‌شود کودکان کارهای ضروری را از کارهای بیهوده تفکیک کنند و براین‌اساس برنامه‌ریزی کنند. مثلاً دریابند که تلویزیون دیدن یک کار ضروری نیست و نباید زمان زیادی را به آن اختصاص دهند؛ درحالی‌که درس‌خواندن از اهمیت بیشتری برخوردار است. هنگامی که فرد از کودکی چنین مهارتی را بیاموزد، در دوران نوجوانی و به‌خصوص کنکور و دانشگاه بهتر می‌تواند زمان خود را مدیریت کند و به طور حرفه‌ای کارهای خود را هدایت می‌کند.
6. مدیریت نظم
امروزه کودکان دارای حجم زیادی اسباب‌بازی و وسایلی هستند که جمع‌کردن و دسته‌بندی آنها دشوار است. سعی کنید از کودکی مسئولیت تمیزکردن این وسائل را به فرزندان خود بسپارید تا منظم بودن را بیاموزند و بدین‌طریق این مهارت را در آنها تقویت کنید.
7. اخلاق؛ از مهم‌ترین مهارت‌های زندگی
اخلاق به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مهارت‌های زندگی برای کودکان است که نقش کلیدی در روابط اجتماعی ایفا می‌کند. به فرزندان خود آداب معاشرت، سلام و احوالپرسی‌کردن، آداب مناسب غذاخوردن، احترام به دیگران و استفاده از کلماتی نظیر متشکرم، لطفاً و عذرخواهی در زمان لازم را بیاموزید.
8. رعایت بهداشت
مدیریت بهداشت از اصلی‌ترین مهارت‌هایی است که یک کودک باید بیاموزد. والدین باید تلاش کنند تا مهارت‌هایی نظیر حمام‌کردن، مسواک‌زدن، شانه‌کردن، بهداشت شخصی، آماده‌شدن و لباس پوشیدن مناسب را به فرزندان خود بیاموزند. باتوجه‌به دنیای مدرن و صنعت مد، امروزه سبک‌های مختلفی برای لباس پوشیدن وجود دارد. بهتر است از کودکی به سلیقه فرزند خود احترام بگذارید؛ ولی در زمان‌های لازم او را راهنمایی کنید. برای انجام این کار می‌توانید خودتان از روز قبل برای آنها لباس آماده کنید و کم‌کم این مسئولیت را به خود کودک بسپارید.
9. مهارت تفکر نقادانه
یکی از مهارت‌های زندگی برای کودکان یادگرفتن تفکر نقادانه است. تفکر نقادانه بدین معنا نیست که هر چیزی را به اسم نقد بر زبان‌آوریم. باید توجه شود که نقد باید در زمان مناسب، با بیان مناسب و طبق اصول صورت گیرد. دقت شود که هیچگاه شخصی را مورد نقد قرار ندهید؛ بلکه بهتر است ایده و سخن او مورد نقد قرار داده شود. مهارت تفکر نقادانه باعث می‌شود کودک به‌سادگی هر سخنی را نپذیرد، روحیه پرسشگری در او تقویت شود و بتواند به‌راحتی تجزیه‌وتحلیل کند.
چنانچه قصد دارید این مهارت‌ها را به صورت اصولی به کودکان خود بیاموزید، می‌توانید با دوره آموزشی مهارت‌های زندگی به‌راحتی این مهارت‌ها را در کودک تقویت کنید.