ارتباطات یکی از مهم‌ترین بخش‌های زندگی هر فردی محسوب می‌شود. هر چه ارتباطات یک فرد با اطرافیانش قوی‌تر باشد، روند موفقیت او نیز سریع‌تر اتفاق می‌افتد. حتماً شما هم در اطرافیان خود افراد محبوب و موفقی را دیده‌اید که می‌توانند به‌سادگی با دیگران ارتباط برقرار کنند و از همین طریق، ابعاد مختلف زندگی خود را ارتقا ببخشد. در واقع این افراد در قدم اول توانسته‌اند به هنر “فن بیان” مسلط شوند. اما چگونه فن بیان قوی داشته باشیم؟ پاسخ به این سؤال بسیار ساده است؛ فن بیان نیز مانند هر هنر دیگری با تمرین و تکرار به دست می‌آید! کافی است زمانی را به انجام تمرینات عملی فن بیان اختصاص دهید، تا هر روز پیشرفت را با تمام وجود در زندگی‌تان احساس کنید.
چرا باید فن بیان قوی داشته باشیم؟
از اهمیت فن بیان هر چه بگوییم کم گفته‌ایم. فن بیان در تمام ابعاد زندگی شما تأثیر می‌گذارد. با فن بیان قوی می‌توانید در هر جمعی به‌راحتی نظرات خود را اظهار کنید. فن بیان قوی به شما این جسارت و شجاعت را می‌دهد که از حقوق خود دفاع کنید و حتی با فن بیان قوی می‌توانید جذاب‌تر به نظر برسید. در تمام جمع‌های خانوادگی و کاری و به طور کل در سطح جامعه، کسی که می‌تواند به‌خوبی صحبت کند در مرکز توجه قرار می‌گیرد. این افراد معمولاً محبوبیت بیشتری دارند و به‌واسطه همین محبوبیت، ارتباطات گسترده‌ای دارند. ارتباطات قوی نیز کلید موفقیت در زندگی است. فن بیان به حدی در کیفیت زندگی و موفقیت در ابعاد مختلف زندگی تأثیر می‌گذارد که نمی‌توان از اهمیت آن چشم‌پوشی کرد.
تمرینات تقویت فن بیان
اگر می‌خواهید بدانید که چگونه فن بیان قوی داشته باشیم، باید گفت که برخی تمرینات وجود دارند که میان‌بری برای فن بیان قوی محسوب می‌شوند. این تمرینات تأثیرات شگفت‌انگیزی روی فن بیان شما می‌گذارند.
1. بزرگ کردن دایره لغات
اصول سخنوری و فن بیان بر پایه استفاده صحیح از لغات است. هر چه اطلاعات بیشتری در مورد لغات داشته باشید، تسلط بیشتری بر خودتان خواهید داشت و فن بیان شما قوی‌تر خواهد شد. لازم نیست که به‌صورت تخصصی در هر زمینه‌ای اطلاعات داشته باشید و اظهارنظر کنید؛ در درجه اول به اطلاعات و کلمات عمومی بسنده کنید. کلمات جدید یاد بگیرید و سعی کنید به طور کامل با مفهوم آن کلمه آشنا شوید.
کتاب بخوانید! فرقی نمی‌کند چه کتابی، تنها کافی است شروع کنید. قطعاً در هر کتابی که می‌خوانید کلمات جدیدی وجود دارند که تابه‌حال آنها را نشنیده‌اید و یا کلماتی وجود دارند که هیچ‌گاه از آنها استفاده نکرده‌اید. واژه‌هایی که آموخته‌اید را در یک‌تکه کاغذ و یا حتی در تلفن همراه خود یادداشت کنید و سعی کنید در طول هفته از آن استفاده کنید. به همین ترتیب طی چند هفته، صحبت‌کردن شما بسیار تغییر خواهد کرد. معنی هر کلمه‌ای که می‌شنوید را در اینترنت (ویکی‌پدیا) جستجو کنید و در همان صفحه به دنبال لغات جدید بگردید و سپس معنای آن را جستجو کنید. به همین ترتیب روزانه چندین کلمه جدید را به دایره لغات خود اضافه کنید.
حالا که لغات جدید یاد گرفتیم، چگونه فن بیان قوی داشته باشیم؟ روی این لغات تسلط پیدا کنید! تسلط بر معنی لغات و همچنین تسلط بر نحوه استفاده از آنها بسیار مهم است. بسیار مهم است که شما بتوانید از لغات جدید به‌خوبی استفاده کنید. هر روز زمانی را به این اختصاص دهید که با کلمات جدیدی که فراگرفته‌اید، جمله بسازید. شاید در نگاه اول کمی خنده‌دار به نظر برسد؛ اما یادگرفتن همین جملات جدید است که از شما فردی با فن بیان قوی می‌سازد.
2. مبارزه با خجالت
چگونه فن بیان قوی داشته باشیم؟ اول باید خجالت‌کشیدن را کنار بگذاریم! احساس خجالت باعث می‌شود که نتوانید درست فکر کنید. زمانی که درست فکر نمی‌کنید، نمی‌توانید درست صحبت کنید و طبیعتاً این موضوع باعث تشدید خجالت می‌شود. در واقع احساس خجالت یک حلقه مرگ برای فن بیان است که اگر درگیر آن شوید، دیگر نمی‌توانید بر سخنان خود تسلط پیدا کنید. از جمع‌های کوچک و جملات ساده و جدیدی که به‌تازگی یاد گرفته‌اید شروع کنید. یک حقیقت بسیار جالب وجود دارد که دانستن آن کمک می‌کند اعتمادبه‌نفس صحبت‌کردن را به دست آورید؛ آن حقیقت این است که حتی زمانی که شخصی به طور کامل به سخنان شما گوش می‌کند، تنها 30 درصد حواس او جمع صحبت‌های شماست.
آخرین مکالمه‌ای که با افراد دیگر داشتید را به یاد آورید؛ آیا در تمام طول مکالمه، کاملاً بر صحبت‌هایی که ردوبدل می‌شد تمرکز داشتید؟ طی این مکالمه حواستان پرت موضوع دیگری نشد؟ در واقع حتی در خصوصی‌ترین و مهم‌ترین مکالمات نیز برای چند ثانیه حواستان به طور کل از مکالمه پرت می‌شود. همواره این حقیقت طلایی را به‌خاطر داشته باشید تا بتوانید به‌راحتی خجالت را کنار بگذارید و تا حدودی سطح ارتباطات خود را ارتقا دهید.
3. چگونه پس از تپق زدن، فن بیان قوی داشته باشیم؟
تپق زدن یک امر کاملاً طبیعی است؛ در واقع مدیریت صحیح آن است که باعث می‌شود به نظر برسد فن بیان قوی دارید. خجالت‌کشیدن پس از تپق زدن ممنوع! خجالت‌کشیدن پس از تپق زدن باعث می‌شود که دیگران نسبت به شما احساس ترحم پیدا کنند. به‌واسطه همین احساس ترحم نیز اشتباه شما تا مدت‌ها در ذهن دیگران باقی می‌ماند. در واقع باید بدانیم که پس از تپق زدن چه رفتاری داشته باشیم و چگونه جذاب صحبت کنیم تا مخاطب همچنان به صحبت‌هایی که می‌کنیم توجه داشته باشد.
پس از تپق دو حالت وجود دارد که باید بتوانید هر دو حالت را کنترل کنید. در حالت اول کسی متوجه اشتباه شما نمی‌شود و شما باید به‌سرعت اشتباه خود را اصلاح‌کرده و از آن بگذرید. در واقع با این کار به مخاطب خود نشان می‌دهید که خودتان از اشتباهتان آگاهی دارید و همچنین به‌نوعی مسئولیت آن را می‌پذیرید. این موضوع باعث می‌شود که مخاطب کنترلی که بر سخنان خود دارید را درک کرده و قدرت شما را در فن بیان احساس کند.
در حالت دوم ممکن است مخاطب یا مخاطبان شما، پس از تپق زدن بخندند! این یک اتفاق کاملاً طبیعی است و شما باید در این شرایط با مخاطب همراه شده و خودتان هم بخندید. اگر واکنش دیگری داشته باشید، خنده مخاطب به‌نوعی حکم تمسخر پیدا می‌کند و این مورد هم باعث می‌شود که کسی صحبت‌های شما را جدی نگیرد. پس از اینکه با مخاطب همراه شدید، مجدداً صحبت‌های خود را ادامه دهید؛ این بار باید باز هم اشتباه خود را اصلاح کنید تا مخاطب درک کند که دایره لغات و همچنین اطلاعات شما وسیع است.
4. متکلم وحده نباش!
فرقی نمی‌کند در چه جمعی و با چه فرد یا افرادی صحبت می‌کنید؛ درهرصورت متکلم‌وحده بودن، سم است! برایتان سؤال است که چگونه فن بیان قوی داشته باشیم؟ باید بدانید افرادی که فن بیان قوی دارند، تنها تمرکزشان روی حرف‌زدن نیست و تکنیک‌های خیلی ساده‌ای برای جذب مخاطب به کار می‌برد. یکی از این تکنیک‌ها این است که همواره در میان صحبت‌های خود، به مخاطب اجازه صحبت‌کردن می‌دهند. دقت داشته باشید که خودتان باید از مخاطب بخواهید که صحبت کند و نظرش را اعلام کند. با این کار در واقع با یک تیر دو نشان می‌زنید. در قدم اول مخاطب را به چالش می‌کشید و به‌نوعی او را وادار می‌کند که به سخنان شما توجه کند. سپس نیز زمان کوتاهی که او در حال صحبت‌کردن است، خودتان انرژی مجددی دریافت می‌کنید و پس از این وقفه، تسلط بیشتری بر شرایط پیدا خواهید کرد.
5. زبان بدن
شاید گمان کنید که فن بیان قوی تنها در گرو اطلاعات و اعتمادبه‌نفس بسیار بالا است؛ اما عوامل زیادی وجود دارند که تأثیرات خارق‌العاده‌ای در فن بیان دارند. چگونه فن بیان قوی داشته باشیم؟ زبان بدن چه تأثیری در فن بیان دارد؟ در پاسخ به این سؤالات باید گفت که زبان بدن تا حدود زیادی می‌تواند نظر مخاطب را جلب کند. باید به‌درستی از زبان بدن استفاده کنید تا مخاطب جذب صحبت‌های شما شود.
- ارتباط چشمی برقرار کنید. با برقراری ارتباط چشمی، مخاطب به‌نوعی مجبور می‌شود دقت بیشتری به صحبت‌های شما داشته باشد.
- هنگام صحبت‌کردن در حالتی قرار بگیرید که اعتمادبه‌نفس شما نمایان باشد. اگر ایستاده‌اید، صاف و محکم بایستید. اگر نشسته‌اید نیز باید از حالت لم‌دادن فاصله بگیرید. راحت بنشینید؛ اما راحتی بیش از حد ممنوع! همچنین در هر دو حالت باید فاصله خود را به مخاطب در حدی نگهدارید که احساس دوری یا معذب بودن ناشی از نزدیکی زیاد نداشته باشد. اعتدال را در فاصله رعایت کنید.
- چگونه فن بیان قوی داشته باشیم؟ چگونه موقع صحبت‌کردن جذاب و مسلط به نظر برسیم؟ در پاسخ به این سؤال باید گفت از دست‌هایتان استفاده کنید تا توجه مخاطب را جلب کنید. بی‌حرکت بودن باعث می‌شود که صحبت‌های شما هم کسل‌کننده به نظر برسد و کسی به آن توجه نکند. در حرکاتی که به دستتان می‌دهید هم زیاده‌روی نکنید و از تکرار بپرهیزید.
6. پرحرفی ممنوع!
حتی هنگام حرف‌زدن در مورد جذاب‌ترین موضوعات نیز مخاطب از پرحرفی شما خسته خواهد شد! بنابراین باید تمام تلاش خود را بکنید تا از گفتن موضوعات بی‌اهمیت و تکراری خودداری کرده و جذابیت محتوای سخنان خود را حفظ کنید. اگر واقعاً می‌خواهید بدانید که چگونه فن بیان قوی داشته باشیم، باید هر لحظه خودتان را جای مخاطب بگذارید. سخنان خسته‌کننده را حذف کنید و تاحدامکان کوتاه سخن بگویید. هنگامی که مخاطب احساس کند حرف‌های شما تکراری است، دست از گوش‌کردن و توجه‌کردن خواهد کشید.
7. قطع به‌موقع سخن
قدم آخر در تقویت فن بیان این است که به‌موقع دست از سخن‌گفتن بکشید. برای اینکه بدانیم چگونه فن بیان قوی داشته باشیم و یا اینکه چگونه با سیاست حرف بزنیم، باید این را هم بدانیم که چگونه سخن‌گفتن را به اتمام برسانیم. پایان سخن‌گفتن به دو شکل است. در حالت اول ممکن است میان صحبت‌های خودتان متوجه شوید که مخاطب خسته شده و توجهی نمی‌کند. در این شرایط باید بدون هیچ حرفی، حرف‌زدن را تمام کنید! دقت کنید که باید کاملاً دست از حرف‌زدن بردارید. مهم نیست که جمله شما ناتمام مانده است، تنها باید سکوت کنید. در غیر این صورت مخاطب شما را به‌عنوان فردی وراج می‌شناسد که صحبت‌هایتان هیچ ارزشی ندارد.
حالت دیگری که وجود دارد مربوط به زمانی است که مخاطب همواره به شما توجه می‌کند. در این حالت نیز باید بدانید که توجه مخاطب، نیازمند این نیست که حتماً ادامه بدهید! یعنی اگر مخاطب بادقت به حرف‌های شما گوش می‌کند، لازم نیست به حاشیه بروید و حرف‌های بیهوده بزنید که مکالمه ادامه پیدا کند. هرزمانی که حرف‌های مفید و جذاب شما به پایان رسید، حرف‌زدن را قطع کنید. تنها در صورتی می‌توانید به حرف‌زدن ادامه دهید که مخاطب از شما بخواهد؛ البته دقت داشته باشید که اگر اطلاعاتی در موردنیاز مخاطب ندارید، بهتر است به‌راحتی آن را بیان کنید.
گفتن جمله “من اطلاعی در این خصوص ندارم” خیلی راحت‌تر از این است که بخواهید در مورد آن موضوع حرف بزنید و اطلاعات جدید و بی‌اساسی در مورد آن تولید کنید! همچنین شنیدن این جمله از سمت مخاطب، باعث می‌شود اعتمادبه‌نفس شما کاملاً نمایان شده و مخاطب برای دیگر سخنان شما ارزش قائل شود. در واقع با این کار مخاطب متوجه می‌شود که اگر در مورد موضوعی اطلاع نداشته باشید، اظهارنظر نمی‌کنید. به همین ترتیب نیز در میابد که اگر در مورد موضوعی حرف زدید، نشان از اطلاعات و صحت سخنان شما در آن زمینه است.
کلام آخر: تسلط بر فن بیان در یک روز!
همانطور که پیش‌تر اشاره کردیم، اهمیت فن بیان به حدی زیادی است که نمی‌توان از آن چشم پوشید. برای اینکه بدانیم چگونه فن بیان قوی داشته باشیم، باید یک نکته مهم را در نظر بگیریم. تقویت فن بیان نیازمند هزینه است؛ این هزینه تنها مربوط به هزینه مالی نیست و شما باید وقت خود را نیز هزینه کنید. یعنی در گام اول باید هر روز به‌صورت مستمر تمرینات ذکر شده را انجام دهید. همه ما در طول روز در چندین مکالمه نقش داریم. از مکالمات روزمره و سطحی شروع کنید تا بتوانید به‌مرورزمان در جمع‌های بزرگ هم خودی نشان دهید! فن بیان هنری نیست که بتوانید یک روزه بر آن مسلط شوید. در واقع باید اینطور گفت که فن بیان دانه‌ای است که باید همواره به آن رسیدگی کنید تا تبدیل به درختی پرثمر شود.
پس از اینکه توانستید تا حدودی بر شرایط مسلط شوید و تغییراتی در فن بیان خود ایجاد کنید، باید یک گام اساسی به‌سوی موفقیت در فن بیان و به طبع آن موفقیت در زندگی خود بردارید. از هزینه‌کردن نترسید؛ شرکت در دوره جامع فن بیان، نوعی سرمایه‌گذاری بلندمدت به شمار می‌آید. نکاتی که بیان شد، نکاتی ابتدایی و کلی برای تقویت فن بیان بود؛ اما در دوره جامع اطلاعات تخصصی در هر زمینه به شما ارائه می‌شود و تکنیک‌هایی به شما آموزش داده می‌شود که با استفاده از آنها می‌توانید تحولات چشمگیری در فن بیان و ارتباطات خود به وجود اورید. در نهایت نیز باید بدانید که فن بیان یک هنر اکتسابی است؛ اگر تاکنون نتوانستید موفق باشید، حتماً به‌اندازه کافی تلاش نکرده‌اید!